وقتی دختر چهار ساله ام از روی صندلی آشپزخانه افتاد و سرش در تماس با سرامیک آشپزخانه صدای بدی کرد،
پیش خودم گفتم اگر بیهوش نشود حتما ضربه مغزی خواهد شد. اما فریادهای او چیز دیگری را نشان می داد
و تقریبا دو ساعت بعد، او در حمام شادمانه شروع به بازی کرد و من آنجا بود که خدا را به خاطر جمجمه ی
انعطاف پذیر انسان شکر کردم. این موضوع یک پدیده ی رایج است: طبق آمار جدید موسسه ی سلامت
و مراقبت ملی، سالانه 700000 نفر به دلیل ضربه به سر به بخش اورژانس و تصادف مراجعه می کنند
که 14000 نفر آنها برای بررسی بیشتر تحت مراقبت قرار می گیرند
آسیب جراحتی مغز ممکن است پس از یک ضربه به مغز ایجاد شود که به سه دسته تقسیم می شود:
خفیف، متوسط و شدید. سر کودکان بسیار دچار ضربه می شود، هر چند چنین ضربه هایی برای والدین
وحشت آور است، اما پس از شوک اولیه کودک به سرعت ریکاوری پیدا می کند. البته این بدان معنا نیست
که نیازی به مراقبت بچه ها نمی باشد. اگر در این مواقع شاهد مواردی از قبیل لرزش، تاری چشم ها،
کم هوشی یا بیهوشی (نشنیدن صدای شما یا پاسخ ندادن به صدای شما)، استفراغ و عدم تمرکز
در مورد کودکان خود شدید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
همه ی این موارد، به ویژه اگر کودک شما بیهوش شده باشد، نشان می دهد که به فوریت های
پزشکی نیاز دارید. برآمدگی بزرگی که روی سر دخترم ایجاد شد واقعا جای نگرانی داشت، اما
خوشبختانه این برآمدگی تنها مربوط به یک صدمه ی کوچک بود. سر و جمجمه دارای خون فراوانی
می باشد و خونریزی ای که پس از ضربه در زیر پوست سر رخ می دهد موجب کبودی و تورم آن
ناحیه می شود که هماتوما یا ورم خونی نام دارد.
خونریزی در داخل و اطراف مغز (هماتوم داخل جمجمه) بسیار جدی است و فشار زیادی به مغز وارد
می کند. ضربه ی مغزی زمانی رخ می دهد که مغز در جمجمه حرکت کند (که این حرکت در زمانی
که سر می شکند، بسیار شایع است) و موجب آسیب به تمام قسمت هایی از مغز که با جمجمه
در تماس است، می شود.
صرف نظر از اینکه چگونه ضربه به سر رخ می دهد، علائم خاصی وجود دارد. اگر هر یک از علائم
زیر را مشاهده کردید، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
چه عواملی را باید بررسی کرد:
- عدم هوشیاری برای مدت زمان طولانی
- سرگیجه
- اختلال در بینایی
- سر درد مداوم
- احساس خواب آلودگی و عدم توانایی به پاسخ
- استفراغ بیش از دو مرتبه
- عدم یکسان بودن مردمک دو چشم یا ضعف در بازو و پاها
اگر یک آسیب نیاز به مراقبت های پزشکی داشته باشد، فرد برای عدم وجود علائم آسیب های
جدی دیگر مورد بررسی قرار می گیرد و پس از 6 ساعت به صورت مجدد تحت مراقبت قرار می گیرد.
ممکن است در بررسی های مجدد از فرد آزمایش سیتی اسکن گرفته شود تا خونریزی و تورم
مغز در او بررسی شود یا ام آر آی گرفته شود که در آن تصویر کامل مغز و ارزیابی آن با استفاده
از یک ابزار به نام مقیاس کمای گلاسکو انجام می گیرد. این مقیاس به بیمار در پاسخ های فیزیکی
و زبانی نمره می دهد تا میزان آسیب به مغز او مشخص شود. خوشبختانه، آسیب شدید به سر
در مواقع نادر رخ می دهد.
آیا آسیب به سر تنها وقتی نگران کننده است که خطرناک باشد ؟
هرچه ضربه شدیدتر باشد، آسیب نیز شدیدتر خواهد بود، اما هر ضربه به سر که کارکرد
مغز را تحت تاثیر قرار دهد (بینایی، شنوایی، افکار شناختی)، باید به سرعت مورد بررسی قرار گیرد.
آیا پس از ضربه به سر می توان با خیال راحت کودک را خواباند؟
اگر شک دارید که ضربه به سر کودک شما شدید بوده یا نه، باید حتما پاسخ طبیعی کودکتان
را بررسی کنید. برای این کار بهتر است پس از ضربه چندین ساعت آنها را بیدار نگه دارید. اما
به خاطر داشته باشید که کودکان پس از این ضربه ی شوک آمیز و گریه، احساس خستگی و
خواب آلودگی خواهند کرد.
اگر کودک شما پس از ضربه به کارش ادامه داد و امکان فعالیت های نرمال برایش وجود
داشت، مشکلی نخواهد داشت. اما اگر همچنان نگران هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
ضربه مغزی چیست؟
ضربه ی مغزی پس از آسیب تراماتیک به مغز رخ داده، کارکرد مغز را تغییر می دهد و موجب
علائم موقتی همچون تغییر در میزان هوشیاری، سردرد، سرگیجه، خستگی و منگی می شود.
گاهی اوقات ضربه مغزی موجب از دست رفتن حافظه و تاری دید می شود. گاهی این مشکلات
با استراحت، استفاده از کیسه ی آب سرد برای کاهش تورم و مراقبت 48 ساعته برای اطمینان
از وخیم تر نشدن علائم از بین می روند.
