حتما برای شما هم تنوع در تعداد، رنگ ها و انواع کپسول آتش نشانی در مکان های مختلف سوال بوده است! بگذارید اینگونه شروع کنیم: آتش پدیده‌ای طبیعی است که از آغاز خلقت یکی از چهار عنصر اصلی طبیعت بوده است. حرارت ناشی ازآن و گرمایی که می‌بخشد زندگی‌بخش و حیاتی است. براساس یافته‌های دیرینه‌شناسان، انسان‌های نخستین در حدود ۴۰۰ هزار سال پیش برای نخستین‌بار آتش را مهار کردند و این به معنای توانایی انسان برای استفاده از آتش در پخت غذا و گرم‌کردن خود است. از آن پس استفاده از آتش به عنوان ابزاری مفید برای شکل‌گیری زندگی گروهی در میان انسان‌ها رواج یافت و تا امروز نیز ادامه دارد.
اما از همان دوران پارینه سنگی یا عصر حجر نیز، آتش گاهی از کنترل خارج می‌شد و باعث سوختن خانه‌ها و اشیا می‌شد. بنابراین نیاز به ابزاری جهت خاموش‌کردن آتش، قدمتی به اندازه استفاده از خود آتش دارد.
مبارزه انسان‌ها برای خاموش‌کردن آتش از خاک، سنگ و آب شروع شد و به کپسول های آتش نشانی رسید.
ما در این مقاله به انواع کپسول های آتش نشانی، نوع مصرف و نحوه شناسایی هر یک پرداخته‌ایم.
کپسول آتش نشانی
کپسول آتش نشانی نوعی دستگاه برای خاموش‌کردن آتش است. این دستگاه جزء خاموش‌کننده‌های آتش قابل‌حمل دستی بوده و با توجه به نوع آتش ترکیبات مختلف مانند آب، پودر و گاز، گاز دی‌اکسید کربن و بیورسال را با فشار بر روی آتش می‌افکند.
برای استفاده از کپسول آتش‌نشانی باید ضامن کپسول را کشیده و اهرم آن را فشار داد. این اهرم یک میله را فشار می‌دهد تا شیر فنری را به پایین فشار دهد و مسیر خروجی را باز کند. گاز فشرده‌شده بر اثر فشار رها می‌شود و با نیروی قابل ملاحظه‌ای از مخزن به دهانه خروجی منتقل شده، خارج می‌شود.
باید آن را مستقیماً روی سوخت هدف‌گیری و روی تمامی سوخت پخش کرد.
انواع کپسول های آتش نشانی کاربردهای آن
انواع مختلفی از کپسول آتش نشانی وجود دارد چراکه انواع مختلفی از آتش‌سوزی وجود دارد. هر کپسول آتش نشانی برای مبارزه با انواع خاصی از آتش مناسب است. اینکه بتوانید فوراً تشخیص دهید کدام خاموش‌کننده را در شرایط اضطراری نیاز دارید، می‌تواند یک تفاوت نجات‌دهنده باشد.
انواع آتش‌سوزی
بسته به مواد درگیر با آتش باید با دقت مبارزه شود. به همین دلیل آنها در ۶ دسته مختلف طبقه‌بندی شده‌اند:
- آتش‌سوزی‌هایی که شامل مواد قابل‌اشتعال و گرد و غبار مانند چوب، پلاستیک، کاغذ و مقوا، پارچه و منسوجات و گرد و غبارهایی مانند گرد و غبار دانه و آرد هستند.
- آتش‌سوزی‌هایی که شامل مایعات قابل‌اشتعال مانند بنزین، روغن نفت، رنگ یا گازوئیل می‌شوند.
- آتش‌سوزی‌هایی که شامل گازهای قابل‌اشتعال مانند پروپان، بوتان یا متان می‌شوند.
- آتش‌سوزی‌هایی که شامل فلزات قابل‌احتراق مانند منیزیم، لیتیوم، سدیم، پتاسیم، تیتانیوم یا آلومینیوم می‌شوند.
- آتش‌سوزی‌هایی که شامل روغن و چربی‌های پخت‌و‌پز هستند، مانند روغن نباتی، روغن آفتابگردان، روغن زیتون، روغن ذرت، گوشت خوک یا کره (به‌طور معمول مواردی که برای سرخ‌کن‌های چربی عمیق استفاده می‌شود.)
- اگرچه در اروپا به عنوان یک دسته جداگانه از آتش‌سوزی شناخته نمی‌شود، اما آتش‌سوزی‌های الکتریکی که شامل تجهیزات زنده و منابع الکتریکی هستند نیز نوعی است که باید به خاطر سپرده شود.
همه کپسول های آتش نشانی دارای یک یا چند نماد هستند که نشان می‌دهد برای کدام یک مناسب هستند.
هر نوع کپسول آتش نشانی حاوی مواد مختلفی است که آنها را برای مقابله با انواع خاصی از آتش‌سوزی مناسب می‌کند و برای تخلیه ایمن و موثر محتوای آن طراحی شده است.
به عنوان مثال، استفاده از کپسول آتش نشانی آب بر روی آتش الکتریکی یا دی‌اکسید‌کربن در آتش روغن سوخته بسیار خطرناک است.
هر نوع از این خاموش‌کننده‌ها از طریق نام، رنگ و گاهی شلنگ‌هایشان به آسانی قابل‌شناسایی هستند. بسته به اندازه آنها، بعضی از آنها ممکن است یک شلنگ انعطاف‌پذیر نداشته باشند، همچون کپسول آتش نشانی کف کوچک یا اسپری آب آکوا.
در زیر موارد استفاده و خطرات انواع کپسول آتش نشانی را بررسی کرده‌ایم.
کپسول های آتش نشانی آب
این نوع از خاموش‌کننده‌ها دو نوع هستند: اسپری آب و غبار آب خشک.
کپسول آتش نشانی استاندارد آب
این دسته از کپسول‌ها قرمز جامد هستند و روی آنها با متن سفید کلمه “آب” یا “اسپری آبی” چاپ شده است. درواقع آنها مدل کلاسیک شما هستند چرا که برای خاموش‌کردن شعله‌های آتش، آب را با فشار پخش می‌کنند.
کپسول آتش نشانی آب فقط برای آتش‌سوزی‌های سطح ۱ مناسب است، به این معنی که می‌توانند با آتش‌هایی که شامل چوب، مقوا، کاغذ، پلاستیک، پارچه و منسوجات و سایر مواد جامد است مبارزه کنند.
هشدار: از خاموش‌کننده‌های آب برای سوزاندن آتش چربی و روغن و وسایل برقی استفاده نکنید.
کپسول آتش نشانی غبار آب خشک
این نوع کپسول های آتش نشانی به رنگ قرمز جامد بوده و کلمات “mist mist” در یک مستطیل سفید چاپ می‌شوند.
کپسول آتش نشانی غبار آب خشک از این نظر منحصر به فرد است که می‌تواند تقریباً با انواع آتش‌سوزی‌ها مثل آتش‌سوزی‌های سطح ۵ که به‌طور معمول حمله به آنها دشوار است، مقابله کند. نازل خاموش‌کننده آب را به ذرات میکروسکوپی “خشک” تبدیل می‌کند، سپس به آتش کشیده می‌شوند و همزمان خنک می‌شوند، از این طریق آن را خفه می‌کنند تا شعله‌های آتش خاموش شوند.
هشدار: اگرچه در حال حاضر برای مبارزه با آتش‌سوزی‌های سطح ۲ (مایعات) و ۳ (گازها) طبقه‌بندی نشده‌اند، اما کپسول آتش نشانی غبار آب خشک توسط fireservice.co.uk به عنوان روشی موثر در برابر آنها شناخته شده است.
کپسول آتش نشانی پودر
خاموش‌کننده پودر در سه نوع است: پودر ABC ، پودر M28 و پودر L2
خاموش‌کننده پودر ABC
همانطور که از نام آنها پیداست، این نوع از کپسول های آتش نشانی برای مقابله با آتش‌سوزی سطح ۱، ۲ و ۳ طراحی شده‌اند که شامل مواد جامد، مایعات و گازها هستند.
پودر همچون یک انفجار حرارتی عمل و شعله‌های آتش را خنک می‌کند، درنتیجه سوزاندن نمی‌تواند ادامه یابد. به دلیل ماهیت غیر‌رسانایی‌بودن، برای مقابله با آتش‌های الکتریکی نیز مناسب هستند. اما آنها به راحتی در تجهیزات در فضاها نفوذ نمی‌کنند، بنابراین آتش می‌تواند دو مرتبه شعله‌ور شود.
هشدار: در آتش‌سوزی‌های تکه‌ای خانگی یا چربی از این نوع کپسول استفاده نکنید.
نکته منفی کپسول های آتش نشانی پودر ABC این است که هنگام استفاده در فضاهای نزدیک، خطر استنشاق را ایجاد می‌کنند. آنها همچنین بقایایی از خود بر جای می‌گذارند که تمیز‌کردن آنها دشوار است و باعث آسیب به وسایل نرم، فرش‌ها و تجهیزات الکتریکی می‌شود. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم برای محل کار با وسایل الکترونیکی مانند دفتر یا رایانه از نوع دیگری از کپسول های آتش نشانی استفاده کنید.
خاموش‌کننده‌های پودر M28 و L2
این نوع خاموش‌کننده‌ها بهتر است با شلنگ خاص خودشان مشخص شوند.
M28 و L2 از این لحاظ خاموش‌کننده‌های بی‌نظیری هستند که برای مقابله با آتش‌سوزی‌های سطح ۴ طراحی شده‌اند. آن‌هایی که شامل فلزات قابل‌احتراق یا پودر می‌شوند، که اغلب در کارخانه‌های مهندسی تولید می‌شوند. به عنوان مثال، فلزات شامل لیتیوم، منیزیم، سدیم یا آلومینیوم هستند.
خاموش‌کننده دارای یک برنامه کم‌سرعت است تا اطمینان حاصل کند که پودر M28 یا L2 به آرامی و به‌طور موثر بر روی فلز در حال سوختن استفاده می‌شود و از گسترش آن جلوگیری می‌کند. هنگامی که اسپری می‌شود، یک “پوسته” تشکیل می‌شود، که عایق فلز است. این امر از سرایت آتش به سایر مواد قابل‌اشتعال جلوگیری کرده و باعث از بین رفتن آتش می‌شود تا از واکنش مجدد اکسیژن با فلز جلوگیری کند.
L2 برای انواع آتش‌سوزی‌های فلزی مناسب است، در حالی که از M28 نمی‌توان روی لیتیوم استفاده کرد.
هشدار: از این نوع کپسول آتش نشانی در هیچ نوع دیگر آتش‌سوزی به خصوص آتش‌سوزی‌های الکتریکی زنده استفاده نکنید. همچنین به یاد داشته باشید که نباید اجازه تماس آب با فلز در حال سوختن داده شود.
کپسول آتش نشانی فوم
کپسول آتش نشانی فوم با کلمه “کف” در داخل مستطیل کرم بر روی بدن آنها قابل‌شناسایی است. آنها اغلب بر پایه آب هستند اما حاوی ماده کف‌کننده‌ای هستند که دارای مزیت‌های شعله‌ور‌شدن سریع و اثر پتو است. شعله‌های آتش را از بین می‌برد و بخارات را مهر و موم می‌کند تا دوباره احتراق رخ ندهد.
کپسول آتش نشانی فوم برای مبارزه با آتش‌سوزی سطح ۱ و ۲ مناسب هستند.
هنگامی که در برابر آتش‌سوزی‌های سطح ۱ استفاده می‌شود، کاربر می‌تواند به سادگی اسپری کند. با این حال، هنگامی که در برابر آتش‌سوزی سطح ۲ استفاده می‌شود نباید مستقیماً آنها را به مایع پاشید. این می‌تواند باعث تحت فشار قرار گرفتن آتش سوزی شود و به مناطق اطراف سرایت کند. بهترین روش استفاده این است که کف را در همان نزدیکی اسپری کنید تا بتواند روی سطح جمع شده و جریان یابد.
کپسول آتش نشانی فوم
هشدار: از کپسول آتش نشانی فوم نباید در سطوح دیگر آتش‌سوزی، به‌ویژه آتش‌سوزی‌های الکتریکی یا تکه‌ای و چربی استفاده شود. در اغلب خاموش‌کننده‌های کف آزمایش‌های دی‌الکتریک انجام شده است، بنابراین اگر کف به‌طور تصادفی روی تجهیزات الکتریکی زنده پاشیده شود،خطر کمتری نسبت به آب دارد. با این حال، هنوز هم نباید از آنها برای مقابله با آتش‌سوزی استفاده شود.
کپسول آتش نشانی دی اکسید کربن (CO2)
این نوع از کپسول آتش نشانی را می‌توان با متن “دی اکسید کربن” یا “CO2” چاپ شده بر روی مستطیل سیاه شناسایی کرد. آنها همچنین دارای یک نوع متمایز از شلنگ هستند.
کپسول آتش نشانی دی‌اکسید‌کربن برای مقابله با آتش‌سوزی‌های سطح ۲ و آتش استفاده می‌شود. این کپسول‌ها با جابجایی اکسیژن در هوا آتش را خفه می‌کنند. آنها خسارت وارد شده به تجهیزات را به حداقل می‌رسانند، از این حیث برخلاف سایر دستگاه‌های خاموش‌کننده، به‌ویژه برای دفاتر و کارگاه‌هایی که ممکن است در آنها آتش‌سوزی برق ایجاد شود بسیار مفید هستند.
کپسول آتش نشانی دی‌اکسید‌کربن
هشدار: نباید از آنها در آتش داغ روغن پخت‌و‌پز و چربی (سطح ۵) استفاده شود. جت محکم خاموش‌کننده روغن‌های چربی را سوزانده و آتش را به مناطق اطراف گسترش می‌دهد. همچنین به خاطر داشته باشید که اگرچه دی‌اکسید‌کربن در مهار آتش‌سوزی موثر است، اما پس از آنکه گاز متوقف شد، اگر منبع از بین نرود، آتش دوباره شعله‌ور می‌شود.
بعلاوه: هنگام کار با دستگاه خاموش‌کننده C02، نباید بوق، پایه یا لوله را نگه دارید. این گاز در هنگام تخلیه بسیار سرد می‌شود و بنابراین می‌تواند به دستان شما آسیب برساند.
کپسول های آتش نشانی شیمیایی مرطوب
این نوع کپسول های آتش نشانی با کلمات “ماده شیمیایی مرطوب” که روی مستطیل زرد چاپ شده‌اند قابل‌شناسایی هستند. همچنین دارای یک شلنگ کشیده است که می‌توانید آن را نگه داشته. ای مسئله در هنگام آتش‌سوزی در قسمت بالای آشپزخانه مفید است.
کپسول های آتش نشانی شیمیایی مرطوب برای مقابله با آتش‌سوزی که شامل آتش‌سوزی‌های سطح ۵ است طراحی شده‌اند. آنها می‌توانند در جلوگیری از آتش‌سوزی‌هایی که دمای بسیار بالایی دارند، به ویژه روغن‌های پخت‌و‌پز و چربی‌ها بسیار موثر واقع شوند. آنها همچنین به آرامی تخلیه می‌شوند و مانع از هل‌دادن روغن‌ها و چربی‌ها و پاشیدن آنها به مناطق اطراف یا حتی کاربر می‌شوند.
مواد شیمیایی موجود در داخل قوطی، شعله‌های آتش را از بین می‌برد، روغن سوزان را خنک می‌کند و محلولی صابون مانند تولید می‌کند که سطح را آب‌بندی می‌کند و از شعله‌ور‌شدن مجدد آتش جلوگیری می‌کند.
بهترین روش کاربرد سمپاشی در حرکات دایره‌ای آهسته است. کاربر باید کل آن را روی روغن‌ها یا چربی‌ها خالی کند. در غیر این صورت ممکن است آتش دوباره شعله‌ور شود.
هشدار: کپسول های آتش نشانی شیمیایی مرطوب معمولاً برای آتش‌سوزی سطح ۲ که شامل مایعات است، توصیه نمی‌شود. همچنین، اگرچه آنها توانایی مقابله با آتش‌سوزی‌های سطح ۱ را دارند، اما به اندازه سایر دستگاه‌های خاموش‌کننده در انجام این کار موثر نیستند.
کپسول های آتش نشانی از موارد مهم در اقدامات ایمنی در برابر آتش هستند، زیرا می‌توانند به جلوگیری از آتش‌سوزی‌های کوچک کمک کنند. اما مهم است که به یاد داشته باشید که انواع مختلفی از آتش‌سوزی وجود دارد و استفاده از اولین کپسول آتش نشانی‌ای که می‌بینید، بدون دانستن اینکه آیا مناسب است یا نه می‌تواند وضعیت را بدتر کند.
جمع‌بندی
اطلاعات موجود در این مقاله برخی از راهنماهای کلیدی در مورد انواع مختلف کپسول های آتش نشانی و کاربرد آنها را ارائه کرده است، اما همواره به یاد داشته باشید که برای یادگیری نحوه کار با خاموش‌کننده‌ها نیز به آموزش عملی نیاز دارید.
