گاز مایع LPG مخفف (Liquefied Petroleum Gas) می باشد که به دو گاز هیدروکربنی بوتان با فرمول شیمیایی 1H4C ،H3C و پروپان گفته می شود که معمولا مقادیر کمی از ترکیباتی چون پروپیلن و بوتیلن در این گاز وجود دارد. گاز بوتان خود به تنهایی شامل دو ترکیب ایزوبوتان و نرمال بوتان است.
این سوخت نیز جزء محصولات برج تقطیر نفت خام محسوب میگردد. با توجه به این که نقطه جوش بوتان 0.5oC و نقطه جوش پروپان 42oC- میباشد، این ترکیب در دمای معمولی به صورت گاز میباشد. ولی هنگامی که این گاز در مخازن تحت فشار، در حدود 8 اتمسفر (بار) قرار میگیرد، به مایع تبدیل می شود. در بسیاری از اوقات فشار مخازن LPG تا حدود 13 اتمسفر نیز افزایش می یابد و به همین دلیل است که به آن گاز مایع گفته میشود.گاز مایع LPG بیشتر برای کاربردهای گرمایشی و به عنوان سوخت وسایل نقلیه مورد استفاده قرار می گیرد و در پالایشگاه ها محصول فرعی تصفیه گاز طبیعی و پالایش نفت خام است. همچنین در ساخت افشانه ها به عنوان گاز خنک کننده در وسایل سرمازا همچون یخچال فریزر نیز استفاده می شود.زمانی که گاز به مایع تبدیل می شود، حجم آن در حدود 300 برابر کاهش می یابد و به عبارتی دیگر اگر یک لیتر از این مایع تبخیر شود حجم آن در حدود 300 لیتر می شود.
لازم است بدانید درون مخزن گاز مایع، مقداری از آن به صورت مایع و مقداری دیگر به صورت گاز وجود دارد. به عبارتی دیگر یک تعادل بین دو حالت مایع و گاز برقرار گردیده است. به طوری که در قسمت پایین مخزن، مایع وجود دارد و در قسمت بالای آن گاز قرار گرفته است. هرگاه فشار درون مخزن افزایش یابد، مقداری از گاز تبدیل به مایع گردیده و حجم مایع افزایش می یابد. برعکس با کاهش فشار درون مخزن، مقداری از مایع به گاز تبدیل میشود.با توجه به این مسئله که دمای احتراق گاز مایع بیشتر از بنزین است (دمای احتراق گاز پروپان 550oC و گاز بوتان 490oC و دمای احتراق بنزین در حدود 370oC میباشد)، معمولاً گاز مایع به نسبت بنزین، دیرتر مشتعل میگردد. بنابراین هنگامی که از گاز مایع به عنوان سوخت استفاده مینماییم، در سیستم جرقهزنی نیاز به مدت زمان بیشتری داریم.
ارزش حرارتی گاز مایع (LPG) در حدود 12000 کیلو کالری به کیلوگرم میباشد. یعنی هر کیلوگرم از آن میتواند در حدود 12000 کیلو کالری انرژی تولید نماید که این مقدار حتی از ارزش حرارتی بنزین و گازوئیل نیز بیشتر است.
از آنجایی که گاز مایع دارای عدد اکتان و ارزش حرارتی بالاتری نسبت به بنزین و گازوئیل است، اگر موتور پایه گاز سوز باشد، قدرت و گشتاور و تولید شده در آن، حتی از بنزین و گازوئیل نیز بیشتر میباشد. همچنین سوخت LPG به عنوان یک سوخت ارزان قیمت محسوب میگردد.
موارد مصرف گاز مایع LPG
گاز مایع به دلیل اینکه به سادگی قابل حمل و نقل است در بسیاری از مکانهایی که استفاده از منابع دیگر امکان پذیر نیست مورد استفاده قرار می گیرد.
- استفاده در خانه ها برای اجاق گازها و وسایل گرمایشی
- آشپزخانه های صنعتی و تجاری
- کارخانه ها جهت سوخت کوره ها و مشعل ها
- سیستم های جرقه زن ، توربین های گازی در نیروگاه های سیکل ترکیبی
- سوخت دوم برای خودرو ها