ایمنی چیست؟
مجموعه اصول و مقراراتی که بکار گرفتن آن بتواند سرمایه و نیروی انسانی را در مقابل خطرات در صنعت به نحو موثری حفظ و حراست کند ایمنی گفته می شود.
در راستای تحقق اصل ایمنی،گروه ایمن ساین با داشتن کادری مجرب و کارآزمودهبه صورت تخصصی در زمینه های تابلوهای ترافیکی و علائم ایمنی هر چه بهتر شدن ایمنی محیط کار و حفظ جان هموطنان عزیز در خدمت صنایع کشور می باشد.
در جهت هر چه بیشتر شدن شرایط محیط کار، در خدمت صنایع کشور

عوامل موثردربروزحوادث:

عوامل موثردربروزحوادث شغلی سابقه اجتماعی،عوامل محیطی،صفات شخصی(سرسختی،عصبانیت،عجله وبی باکی)شرایط ناایمن،عمل ناایمن،اشتباه فردی،ضعف مدیریت،میزان تحصیلات واستفاده نکردن یااستفاده نامناسب ازوسائل حفاظت فردی وخط مشی مدیریت است.ازاعمال ناایمن میتوان به مواردی مانندکاربدون مجوز،استفاده ازابزارمعیوب ،عدم توجه به اخطارها،عدم استفاده ازوسائل حفاظت فردی،سرعت زیادماشین آلات،بلندکردن غلط بار،شوخی وتعمیرماشین حین حرکت میتوان نام برد.ازمیان شرایط ناایمن هم میتوان به مواردی نظیربی دقتی درکارباموادخطرناک ،وجودابزارودستگاه های معیوب،بی نظمی درکار،فقدان علائم هشداردهنده درمحیط کار،صدای زیاد،روشنایی کم،فقدان تهویه وفقدان وسائل خاموش کننده حریق اشاره کرد.

درمیان عوامل فردی موثردربروزحوادث هم،میتوان به میزان تحصیلات ،انگیزش،توانایی،مهارت،وضعیت جسمی وروحی،زمان عکس العمل نسبت به حادثه وآگاهی ایمنی فرداشاره کردودرنهایت دربین عوامل محیطی موثردربروزاین حوادث میتوان ازمواردی نظیرحرارت،رطوبت،سرما،فشار،صدا،نور،طبیعت کار،کاردرارتفاع،لغزندگی کف کارگاه،پستی وبلندی کف کارگاه نام برد.مهم ترین شاخص های رایج دربررسی حوادث شغلی،شامل ضریب تکرار،ضریب شیوع وضریب شدت است.درمحاسبات هرفوت وازکارافتادگی برابربا7500روزازدست رفته،قطع بازوازبالای آرنج4500روز،قطع ران ازبالای زانو4500روز،نابینایی کامل هردوچشم6000روز وازدست دادن شنوایی 1750روزازدست رفته محاسبه میشوند.مهم ترین دلیل بررسی خوادث ناشی ازکاروجمع آوری اطلاعات مربوط به آنهاپی بردن به برنامه هاوراه های لازم جهت جلوگیری ازوقوع مجددآنهاست.درایران نیزکلیه کارفرمایان موظف به ارسال فرم گزارش حوادث شغلی به اداره های تامین اجتماعی وکارهستند.

نتایح بررسی کلی دربررسی حوادث:

بابررسی شغلی میتوان توصیه های ذیل رابرای کاهش مواردبروزچنین حوادثی وبه حداقل رساندن آسیب های ناشی ازآن بیان کرد

1- حادثه به دلیل عمل غیرایمن،وضع ناایمن،ماشین آلات بی حفاظ،نقص بهداشتی محیط کاربه وجودمیاید

2-عمل غیرایمن افرادمسئول اکثرحوادث است

3-وقوع حادثه قابل پیشگیری است

4-چهارروش اصلی پیشگیری حادثه بازبینی مهندسی،ترغیب وتشویق،انضباط ،تطبیق کارکنان باشرایط است

5-روش های پیشگیری ازحوادث مشابه روش کنترل کیفی وکمی تولیداست

6-مسئولیت عمده وقایع نامطلوب به عهده مدیران است

7-سرپرستان واستادکاران افرادکلیدی درپیشگیری ازحوادث هستند

حوادث ناشی ازکار :

روز 28 آوریل هرسال-8اردیبهشت-به یادبودقربانیان ناشی ازصدمات شغلی (حوادث وبیماری ها)روزجهانی ایمنی وبهداشت حرفه ای نامیده میشود.براساس یکی ازتعاریف موجودحوادث ناشی ازکارحوادثی هستندکه درحین انجام وظیفه وبه سبب آن برای بیمه شده اتفاق میافتد.پیشگیری ازبروزحوادث شغلی ازابعادانسانی،اجتماعی واقتصادی حائزاهمیت است.ابعاداقتصادی یک حادثه شامل هزینه های مستقیم(وقفه درکار،انتقال مصدوم به مرکزدرمانی،هزینه غرامت هاو...)وغیرمستقیم(وقفه درکار سایرین،هزینه ناشی ازافت کمی وکیفی محصول ،آموزش وآماده سازی فردجدیدو...)است.بررسی هانشان میدهددرمقابل هرحادثه ناشی ازکارثبت شده،30حادثه کوچک (منجربه گرفتن خدمات سرپایی)و300خطا(منجربه اتلاف وقت وکاهش ساعات کار)رخ میدهدودرهرحادثه علاوه برفردحادثه دیده ،کارفرمایان،سازمان تامین اجتماعی وجامعه،دچارخسارت های مختلفی خواهندشد.حمایت ازکارگران دربرابرحوادث ناشی ازکارسابقه ای طولانی دارد.اولین باردرآلمان سال 1869حمایت کارگران درمقابل حوادث سال1884بیمه اجتماعی حوادث شغلی وسال1886اعلام اجباری حادثه به سازمان های مرتبط درفرانسه سال1893قانون حفاظت صنعتی تدوین شد.باتاسیس سازمان بین المللی کاردرسال1919تدوین ومقررات مربوطه به ایمن سازی کاروپیشگیری ازبروزحادثه درکانون توجه این سازمان قرارگرفت .حادثه تعاریف متفاوتی داردازجمله تعاریف حادثه میتوان به تعریف رویدادی پیش بینی نشده ودراثرخطای انسان وضعف مدیریت وواقعه ای غیرمنتظره وبرنامه ریزی نشده اشاره کرد.ماده60قانون تامین اجتماعی حادثه ناشی ازکارراحوادثی تعریف کرده است که درحین انجام کاروبه سبب آن برای بیمه شده اتفاق میافتد.نکته مهم دراین تعریف آن است که همه حوادث روی داده دراوقات مشغول به کار(کارگاه ،موسسات وابسته،ساختمان هاومحوطه آن وخارج محوطه به دستورکارفرما)مراجعه به درمانگاه وبرعکس حوادث روی داده درحین نجات سایربیمه شدگان نیزبه عنوان حوادث ناشی ازکارتلقی میشود.حمایت ناشی ازکارازسوی سازمان های مختلف درگروه های مختلف تقسیم بندی شده اند.این حوادث درسال 1923درکنفرانس بین المللی آمارگران براساس علت بروزودرسال 1962براساس علت بروزونتایج درسال1968ازسوی سازمان ملل متحدبراساس سن،جنس،تجربه،نوع شغل وروزازدست رفته کاری تقسیم بندی شده اندودرنهایت سازمان بهداشت جهانی وسازمان بین المللی کاراین حوادث رابراثرحادثه ،مواد،محیط کار،محل آسیب دیدگی ،طبیعت صدمه وجراحت جسمی ناشی ازحوادث بررسی وتقسیم بندی میکنند.همان گونه که گفته شدحوادث ناشی ازکاربرای کارگران کارفرمایان سازمان های بیمه گروجامعه عوارض مختلفی رابه دنبال دارندکه به شرح زیرقابل بررسی هستند:

1-عوارض حوادث ناشی ازکاربرای کارگران:حوادث ناشی ازکارسبب دردورنج ناشی ازآسیب دیدگی جسمی احتمال معلولیت ،عدم توانایی درانجام کارسابق،اثرروانی ناشی ازمحدودیت شغلی وکاهش حقوق کارگرمیشودودرصورت معلولیت ومرگ کارگرآثارمذکورشدیدتراست.درضمن کاهش درآمد،مشکلات راافزایش میدهد

2-عوارض حوادث ناشی ازکاربرای کارفرمایان :آثارحوادث ناشی ازکاربرای کارفرمایان شامل کاهش تولید،کاهش کیفی محصول دراثربه کارگیری کارگرجدیدوبه جای کارگرحادثه دیده،افزایش هزینه اضافه کاربرای جبران کاهش تولید،تعمیروتعویض قطعات ماشین آسیب دیده،هزینه آموزش وجایگزینی فردجدید،اتلاف وقت وهزینه درمانی وپزشکی است.درکارگاه های کوچک این اثرات بیشترنموددارد.

3-عوارض حوادث ناشی ازکاربرای جامعه:درجامعه اثرات ناشی ازکار به شکل کاهش درآمدخانواده،کاهش درآمدبه دلیل خروج فردازنیروی کار،تاثیربرسازمان های پرداخت کننده خسارات نظیرسازمان تامین اجتماعی،افزایش هزینه به کارگیری ومطلع و.....قابل ارزیابی است

شرح وظایف کارشناس بهداشت حرفه ای شاغل درکارخانجات

1- سیاست گذاری،برنامه ریزی ونظارت فنی واداری برتشکیلات بهداشت حرفه ای تحت سرپرستی

2-نظارت فنی برجذب کارکنان جدیدالاستخدام،تغییرشغل یااشتغال به کارفردپس ازغیبت بیش ازسه روزبرای اعمال ضوابط بهداشت حرفه ای درجایگزینی فرددرشغل مناسب باهماهنگی پزشک دوره دیده طب کار

3-بازدیدمنظم مظابق برنامه ازقبل تدوین شده ازقبل تدوین شده ازقسمت های مختلف کارخانه وثبت گزارشات تولیدوانعکاس آن به مدیریت کارخانه..کمیته حفاظت فنی وبهداشت کارجهت اطلاع ازوضعیت بهداشت حرفه ای واتخاذتصمیم نهایی برای رفع مشکلات موجود

4-شناسایی،نمونه برداری،اندازه گیری وارزیابی عوامل زیان آورمحیط کارکه به نحوی ازانحاءسلامت جسمی،روانی اجتماعی شاغلین راموردتهدیدقرارمیدهد

5-بررسی عوامل ارگونومیک محیط کاروارائه راه حل های مناسب جهت انجام صحیح کارویاتغییرات لازم درخط تولیدیافعالیت موردنظروارائه پیشنهاددرخصوص مناسب بودن ابزارکارووسائل موردنیاز باهمکاری متخصصین ومهندسن مرتبط

6-برنامه ریزی ونظارت درجهت پایش (نمونه برداری،سنجش وازریابی)عوامل زیان آورمحیط کاربه منظوراجرای حدودتماس شغلی مصوب وزارت بهداشت؛درمان وآموزش پزشکی

7-ارائه راه حل های فنی ومهندسی ،اداری درجهت کاهش مواجهه وتماس شاغلین واحدتولیدی باعوامل زیان آورموجود

8-برنامه ریزی ونظارت برحسن اجرای کلیه ضوابط کمی وکیفی مندرج درآیین نامه

9-برنامه ریزی واجرای برنامه های آموزشی جهت شاغلین درسطح واحدتولیدی به نحوی که علاوه برارتقاءسطح آگاهی موجب تغییرنگرش-باورهاوعملکردورفتارهای بهداشت کارگران گردیده تادراجرای موازین بهداشت وسالم سازی محیط کارمشارکت فعال جویند

10-تهیه وتدوین وتنظیم موادووسائل کمک آموزشی اعم ازپوستر،مقاله،فیلم،اسلایدو...موردنیازجهت شاغلین کارخانه .سایرگروه های هدف

11-شرکت فعال درجلسات کمیته حفاظت فنی وبهداشت کار،به عنوان عضودائمی این کمیته

12-انجام معاینات اولیه استخدام ومعاینات دوره ای باهماهنگی پزشک دوره دیده طب کارجهت تشخیص به موقع بیماری/عوارض ناشی ازکاردربین شاغلین

13-مشاوره باپزشک دوره دیده طب کاردرخصوص ادامه به کارفردوبحث وبررسی واعلام نظرنهایی

14-مطالعه وبررسی وتجزیه تحلیل حوادث وهمچنین علل ومنشاءغیبت شاغلین وراه حل های پیشگیری وکنترل حوادث وتهیه جداول ونمودارهای مربوط به حوادث وغیبت های ناشی ازحوادث واعلام آن به مدیریت کارخانه

15-اعلام مواردی چون بیماری های ناشی ازکارثبت شده؛گزارش عملکردخانه های بهداشت کارگری صورتجلسه کمیته حفاظت ایمنی وبهداشت کار،فرم های گزارش حوادث به سازمان های ذیربط همچون مرکزبهداشت استان،اداره کارواموراجتماعی وسازمان تامین

فصل هشتم-وسائل حفاظتی دست هاوبازوها

ماده40-دستکش هابایدطوری انتحاب شوندکه باخطرات احتمالی ناشی ازکارمتناسب بوده وهیچ گونه ناراحتی برای حرگت انگشتان ایجادننماید.

ماده41-کارگرانی که باانواع مختلف ماشین های مته،ماشین های کله زنی وسایرماشین هاکارمیکنندکه قطعات متحرک آنهااحتمال گرفتن دست یادستکش رادارندنبایستی ازدستکش استفاده نمایند.

ماده42-کارگرانی که اشیالب تیزوبرنده ویااجسام خارداریاعاج داری حمل مینمایدبایدازدستکش هایی استفاده نمایندکه مقاومت کافی داشته باشندودرصورت لزوم مسلح به سیم های فلزی باشند

ماده43-دستکش های کارگرانی که فلزات داغ حمل میکنندبایدازپنبه نسوزیاجنس مخصوص مشابه دیگری که درمقابل گرمامقاومت داشته وعایق حرارت  باشندساخته شوند

ماده44-کارگرانی که بابرق سروکاردارندبایدازدستکش های لاستیکی یاجنس مخصوص مشابه دیگری که عایق الکتریسیته بوده ومقاومت آن متناسب باولتاژمربوطه بنابه تشخیص وزارت کارباشد

ماده45-کارگرانی که باموادخورنده ازقبیل اسیدهاوقلیاهاسروکاردارندبایدازدستکش های ساخته شده ازلاستیک طبیعی یامصنوعی یاپلاستیکی نازک ونرم استفاده نمایند.درجه مقاومت این نوع دستکش هادرمقابل این موادبنابه تشخیص وزارت کارخواهندبود

ماده46-دستکش های کارگرانی که باموادسمی تحریک کننده ویاعفونی کارمیکنندباید:

الف)آنقدربلندباشدکه بازوهاراکاملابپوشاند

ب)کلیه قسمت ها ی دستکش بایددارای مقاومت کافی درمقابل مواردمذکوردربالاباشد

ج)کوچکترین سوراخ یاپارگی نداشته باشد

د)هرگاه این دستکش هادرموقع کارپاره شوندبایدفوراتعویض گردند

ماده47-دستکش های سربی به منظورحفاظت درمقابل اشعه مجهول بایددست هاراکاملامحفوظ داشته ولااقل تانصف بازوهاراپوشانده وقدرت حفاظتی این قبیل دستکش هااقلابرابرباقدرت حفاظتی ورق سربی ضخامت 0/55میلیمترباشد

ماده48-بادرنظرگرفتن وزن سنگین سرب دستکش های سربی بایدطوری انتخاب شودکه سبک ونرم بوده وکاملاحفاظت دست هاراتامین نماید

فصل نهم-کفش هاوچکمه ها

ماده49-کارگرانی که کارشان روی هم گذاشتن قطعات چدنی ویاقطعات بزرگ چوبی ویاجابه جاکردن بارهای فلزی سنگین ویاکارهای مشابه میباشندبرای حفاظت انگشتان پاهابایدنوک کفش های آنهامجهزبه غلاف باشدویاازچکمه حفاظتی استفاده نمایند.

ماده50-کارگرانی که باموادخورنده ازقبیل اسیدهاوموادقلیایی کارمیکنندبایدازکفش هایی استفاده نمایندکه ازلاستیک ویاازچرمی که به منظوراین قبیل کارهاعمل آمده ویاازچوب ویاازسایرموادمخصوصی که درمقابل موادخورنده فوق مقاوم هستندساخته شده باشند

ماده51-کفش های کارگارنی که بافلزات ویاموادداغ یاخورنده کارمیکنندباید:

الف)کاملابه پاوقوزک پاچسبیده باشندبه طریقی که موادمذکورفوق به داخل کفش نفوذننماید

ب)این قبیل کفش هابایدفاقدسوراخ های بندکفش بوده تاموادمذکوربه داخل کفش نفوذننماید

ماده52-کفش ها ی کارگرانی که بابرق کارمیکنندنبایدفلزدرآن بکاررفته باشد

ماده53-درکارگاه هایی که ایجادجرقه بروزخطری رامحتمل باشدکفش های کارگران بایدفاقدهرنوع میخ فلزی باشد

آیین نامه وسائل حفاظت فردی-بخش سوم

فصل  ششم -حفاظ گوش ها

ماده31-هرگاه درمحیط کارصداهاشدیدومداوم باشداشخاصی که درآن محیط کارمیکنندبایستی ازوسائل حفاظتی پرده گوش استفاده نمایند.

ماده32-حفاظ پرده گوش بایددارای شرایط زیرباشد:

الف)همه روزه تمییزشودمگرانواعی که پس ازیک مرتبه استعمال بایددورانداخته شود

ب)قبل ازآنکه شخص دیگری ازآن استفاده نمایدضدعفونی گردد

ماده33-وسیله حفاظتی جهت گوش هادرمقابل جرقه ،ذرات فلزات وسایراجسام خارجی بایدازنوع توری ضدزنگ،محکم وسبک بادوره چرمی باشدکه ازپشت سرتوسط فنرتسمه ای قابل تنظیم روی گوش هامستقرگردد

ماده34-درمواقعی که دستگاه حفاظ گوش مورداستفاده قرارنمیگیرندبایددرجلدمخصوصی نگهداری شودتادراثرتماس باروغن وچربی وسایرموادخراب نشود

فصل هفتم-کمربندهای ایمنی

ماده35-کمربندهای اطمینان وتسمه هایی که مربوط باآن بایدازچرم محکم یابرزنتی ویاکنفی ویاسایرمواردمخصوص ومناسب ساخته شود

ماده36-حداقل پهنای کمربنداطمینان 12ساتنی متروحداقل ضخامت آن شش میلیمتربوده واستقامت آن درمقابل نیروی کشش برای پاره شدن نبایستی کمتراز1150کیلوگرم باشد

ماده37-طناب های مهاربایدازکنف بسیارمرغوب ویاازجنس مشابه آن ساخته شده واستقامت آنهادرمقابل نیروی کشش برای پاره شدن کمتراز1150کیلوگرم نباشد

ماده38-پرچ های روی کمربندبایدهریک جداگانه دقیقاموردبازدیدقرارگیرندتااطمینان حاصل شودکه عاری ازهرگونه عیب ونقص میباشند

ماده39-کمربندهای چرمی بایددقیقابازرسی شوندتااطمینان حاصل گرددکه ازطرف داخل ترک خوردگی ویابریدگی نداشته باشند

وقتی بحثی خیلی مهم است، همیشه سعی بر آنست که مقدمه حذف و مستقیم به اصل مطلب پرداخته شود. آموزشی که امروز قصد بررسی آن را داریم، موضوع بسیار مهمی است و از این رو به هیچ وجه قصد نداریم این قانون را در مورد آن نقض کنیم. اگر موافق باشید، مستقیم به اصل مطلب بپردازیم.

آیا ممکن است یک ماده چند MSDS داشته باشد؟

تفکر رایج بین کارشناسان ایمنی و بهداشت معمولا بدین صورت است که برای  هر ماده ای یک MSDS  واحد وجود دارد. ما با قاطعیت به شما می گوییم که این تفکر ایراد دارد! و به صراحت می گوییم یک ماده ممکن است چندین MSDS داشته باشد!

سعی می کنیم در زیر با ارائه ی یک مثال این موضوع را کمی بسط دهیم. به مثال زیر دقت کنید:

فرض کنید ما ماده ی شیمیایی اسید سولفوریک با غلظت های 1 درصد، 20 درصد و 90 درصد داریم؟ آیا درجه ی خطر سلامتی این سه غلضت یکسان است؟ قطعا اگر اسید سولفوریک 90 درصد (در صورتی که این درجه خلوص موجود باشد) بر روی دست کارگری بریزد، آن دست به شدت خواهد سوخت. ولی آیا برای غلظت 1 درصد هم همین اتفاق رخ خواهد داد؟ قطعا نه! در مورد غلضت 1 درصد تنها سوزش و یا خارش ملایمی را بر روی پوست دست احساس خواهید کرد.

 هر سه غلظت مر بوط به یک ماده بودند ولی مشاهده کردیم که در غلضت های متفاوت ، تاثیرات متفاوتی بر سلامتی داشتند، پس قطعا برگه اطلاعات ایمنی آنها نیز نمی تواند یکسان باشد. از این رو اگر شما بخواهید لوزی خطر این سه ماده را ترسیم نمایید در لوزی آبی، به هر سه غلظت عدد 4 نمی دهید.

نتیجه آنکه : "کاملا معلوم است که درجه ی خطر سلامتی اسید سولفوریک 90 درصد به مراتب بالاتر از اسید سولفوریک 1 درصد است. پس نمی توان برای ماده ی اسید سولفوریک یک MSDS واحد تعریف کرد. و باید برای هر غلظت آن یک MSDS تعریف نمود."

از جهتی نرمالیته ی این اسید سولفوریک ها ممکن است متفاوت باشد، آیا خطر سلامتی اسید سولفوریک 0.2 نرمال با 2 نرمال یکسان است؟

مثلا در دیتابیس MSDS شرکت ایمن ساین برای ماده ی اسید سولفوریک بیش از 50 ورژن مختلف وجود دارد .

 

معتبرترین منبع MSDS در دنیا کدام است؟

شاید در اولین لحظه این فکر به ذهن برسد که سازمان های معتبری مثل NIOSH ، WHO و CCOHS برگه اطلاعات ایمنی معتبری ارائه می دهند. ما هم قبول داریم که اینها سازمان های معتبری هستند و با دقت بالا و آزمایشگاههای معتبر، نتایج مورد قبولی را ارائه می دهند ولی واقعیت امر این است که این MSDS ها تنها در حد یک راهنمای کلی هستند و در صنعت شما ممکن است کاربرد نداشته باشند.

اگر موافق باشید بازهم مثالی بزنیم که قضیه روشن تر گردد:

فرض کنید شرکت ایمن ساین روغنی را تولید می کند و شرکتی به نام Mobil نیز همین روغن را تولید می کند و کاربرد هر دو هم به عنوان مثال یکسان و فرضا نوعی روغن چرخ دنده است.  آیا می توان گفت روغن تولیدی شرکت ایمن ساین خطرات یکسانی با روغن تولیدی شرکت Mobil دارد؟

فرایندهای تولید این روغن اگرچه ممکن است یکسان باشد، ولی شک نکنید که شرکت فرا ایمن مواد اولیه اش ممکن است از نقطه نظر درجه خلوص و موارد دیگر با شرکت Mobil  فرق داشته باشد.

 چرا کیفیت روغن برخی شرکت ها بهتر از سایرین است؟  این خود بدین معنی است که این روغن ها نمی تواند ترکیب و یا ساختار یکسانی داشته باشد. پس مسئله کمی پیچید می شود! میلیون ها ماده ی شیمیایی داریم و میلیون ها شرکت تولیدی. چگونه MSDS تهیه نماییم؟

در چنین مواقعی ما توصیه می کنیم از شرکت های مشاور ایمنی و بهداشت کمک بگیرید. معمولا کارشناسان ایمنی و  بهداشت حرفه ای به خوبی می دانند که چگونه شما را راهنمایی کنند. اما  در حال حاضر بحث این است که شما تا اینجای بحث را دنبال کرده اید و مسلما انتظار دارید که همین جا نیز جواب سوال خود را بیابید. ما شما را تنها نمی گذاریم! با ما همراه باشید.

توصیه ما همواره به همکاران این بوده است که : "بهترین منبع برای MSDS یک ماده ی شیمیایی، شرکت تولید کننده ی آن ماده شیمایی است." توصیه می کنیم .