علائم ایمنی رنگها
علائم ایمنی رنگها :
رنگ ها از طریق اعصاب چشم بر سیستم اعصاب مركزی انسان و سپس بر اندام های مختلف بدن به طور فیزیولوژیكی تأثیر می گذارند و در نتیجه انسان عكس العمل های متفاوتی از خود در محیطهای مختلف با دیدن و برخورد با رنگ ها نشان می‌دهد.
بی تردید در محیطهای كاری رنگ دارای تأثیر روانی زیادی در افراد می‌باشد و مسلماً محیطی كه در آن از رنگهای نشاط آور و آرامش بخش استفاده شده است در نحوه انجام كار كاركنان مؤثر می‌باشد. آزمایشهای به عمل آمده ثابت كرده است كه استفاده رنگهای مناسب در محیط كار باعث كاهش خستگی و غیبتهای مكرر كارگران می‌شود ضمن اینكه افزایش دلبستگی و دلگرمی آنان به كار و كاهش خستگی چشمی و خستگی عمومی بدن می‌شود.
بنابراین یكی از اقدامات تكمیلی كه به سهولت می‌تواند مفاهیم مهم و اساسی در اختیار كارگران قرار دهد، استفاده از رنگ ها می‌باشد. كه با این كار نیازی به نوشتن توضیحات اضافی وجود نخواهد داشت ضمن اینكه كارگران بی سواد نیز می‌توانند از مفهوم و پیام مورد نظر آگاهی حاصل كنند.
بیشترین حساسیت چشم انسان به رنگ های سبز و زرد در روز و آبی در شب است. در ایمنی به این سه رنگ، رنگ قرمز نیز اضافه می‌شود و در صورت امكان به صورت توأماً استفاده می‌شوند تا هم در روز و هم در شب كارایی لازم را داشته باشند.
استاندارد ISO و OHSAS روی رنگ آمیزی و استفاده بجا و مناسب از رنگ در زمینه های مختلف تأكید دارند.
طبق استاندارد ANSI هر رنگ كاربرد ویژه‌ای دارد و باید در موقعیت مناسب خود به كار گرفته شود.
مقررات رنگ ANSI برای ایمنی صنایع:
1- رنگ قرمز ( Don ,t Do مخصوص امتناع)
- برای وسایل اطفاء حریق، جعبه های فایرباكس، جعبه های اعلام حریق، پتوهای آتش خاموش كن، سطلهای شن.
- ظروف مایعات قابل اشتعال
- نور قرمز جهت مسدود شدن موانع موقتی
- علامت توقف مثل كلیدها و سوئیچهای توقف اضطراری در ماشین آلات و موانع توقف
- از رنگ قرمز و سفید در مداخل متقاطع راه آهن استفاده شود.
2- رنگ نارنجی ( مخصوص اخطار Warning )
برای نشان دادن خطر بكار می‌رود. برای هوشیاری قسمتهای خطرناك ماشین آلات كه ممكن است قطع كننده ، له كننده و شوك دهنده و... باشند استفاده می‌شود.
جعبه های كنترل روی دیوارها و سایر كانونهای خطر با این رنگ مشخص می‌شوند.
3- رنگ زرد (مخصوص اخطار Warning)
رنگ زرد یك رنگ هشدار دهنده است با قابلیت زیادی برای احتیاط و خطرات فیزیكی مانند لغزیدن، افتادن، سرخوردن و گیر كردن ما بین دو چیز استفاده می‌شود. نوارهای سیاه بعضی اوقات به رنگ زرد اضافه می‌شود تا هشدارهای ویژه‌ای را اعلام كند. رنگ زرد همچنین برای خطوط ترافیك استفاده می‌شوند.
برای نشان دادن معابر شلوغ و راهروهای پر از ازدحام و نشان دادن شیء متحرك بالای سر و... نیز از رنگ زرد استفاده می‌شود.
4- رنگ سبز (مخصوص شرایط اضطرار و ایمنی Safety)
برای نشان دادن وضعیت ایمنی، وسایل كمكهای اولیه، دوش و چشم شویهای ایمنی، برانكاردها، ماسكهای ضد گاز، راههای خروج اضطراری، اجازه عبور وسایل نقلیه، راههای نجات و تأسیسات حفاظتی به كار می‌رود.
5- رنگ آبی (مخصوص دستور Must Do)
برای احتیاط یا وسایل تحت تعمیر استفاده می‌شود ضمن اینكه برای نشان دادن ایمنی با اعمال یك طرفه، جلوگیری از شروع به كار و... نیز از این رنگ بهره گرفته می‌شود.
6- رنگ ارغوانی
به خطرات تشعشع اختصاص دارد. همچنین رنگ ارغوانی به همراه رنگ زرد روشن برای برچسب علایم و ماركها استفاده می‌شود و از رنگ ارغوان با پره های شكسته در یك زمینه برای نشان دادن اتاقهای رادیواكتیو استفاده می‌شود.
در تعیین حدود كف كارگاه ها به وسیله خط كشی از رنگ های زیر استفاده می‌شود:
7- رنگ سیاه و سفید:
برای خطوط ترافیك و نشان گذاری خانه داری استفاده می‌شود. به عبارت دیگر برای نشان دادن نظم و نظافت كارگاهی، علامت گذاری عبور و مرور، سطلهای آشغال، معابر عمومی معمولی، خطوط جهت مشخص كردن راهها و ... از این دو رنگ و یا تركیبی از آنها استفاده می‌شود.
8- رنگ زرد و سیاه:
برای نشان هرگونه انسداد و یا وجود موانع بر سر راه مثل ستونها و سایر اشیاء ثابت معمولاً از خطوط مورب زرد و سیاه كه كاملاً از یكدیگر متمایز باشند استفاده می‌شوند. ضمن اینكه برای نشان دادن محدودیتهای موجود مثل قرارگیری پالتها و محصور كردن حوزه هایی كه از آنها نباید چیزی بیرون گذاشته شود نیز از این رنگ استفاده می‌شود.
9- خطوط سبز در كنار خطوط سیاه و سفید:
برای نشان دادن مسیرهایی كه به درب یا پله های اضطراری منتهی می‌شوند استفاده می‌شوند.
10- خطوط مورب زرد:
برای نشان دادن سقوط اشیاء و گیرافتادن در بین ماشین آلات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
11- رنگ سبز و سفید:
برای نشان دادن محل عبور و رسیدن به درب اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقررات رنگ برای تشخیص لوله ها:
1- قرمز اختصاص به لوله های اسپرینكلر و بالابرنده ها دارد.
2- نارنجی یا زرد اختصاص به لوله های حمل مواد خطرناك (به عنوان مثال مواد قابل انفجار) مواد سمی و خورنده (مانند اسیدها، بازها، گاز كلر، آمونیاك، دی اكسید گوگرد و سولفید هیدروژن) فشار و دمای بالا (به عنوان مثال بخار)، فشار بالا (به عنوان مثال آب و هوا) دارد.
3- رنگهای سفید و سیاه، خاكستری یا رنگهای آلومینیومی برای مواد امن استفاده می‌شود.
4- آبی درخشان برای لوله هایی كه حاوی موادی كه برای تقلیل خطرات مواد خطرناك استفاده می‌شود بكار می‌رود. از این رنگ برای همه مواد محافظ دیگر در برابر حفاظت از آتش نیز استفاده می‌شود. در جدول بعد استاندارد BS1710:1971 وBS:4800 جهت شناسایی لوله های حاوی مواد مختلف آورده شده است.
