رنگ و ايمني

کد کالا: رنگ و ايمني

رنگ ها از طريق اعصاب چشم بر سيستم اعصاب مركزي انسان و سپس بر اندام هاي مختلف بدن به طور فيزيولوژيكي تأثير مي گذارند و در نتيجه انسان عكس العمل هاي متفاوتي از خود در محيط‌هاي مختلف با ديدن و برخورد با رنگ ها نشان مي‌دهد.

بي ترديد در محيطهاي كاري رنگ داراي تأثير رواني زيادي در افراد مي‌باشد و مسلماً محيطي كه در آن از رنگهاي نشاط آور و آرامش بخش استفاده شده است در نحوه انجام كار كاركنان مؤثر مي‌باشد. آزمايشهاي به عمل آمده ثابت كرده است كه استفاده رنگهاي مناسب در محيط كار باعث كاهش خستگي و غيبتهاي مكرر كارگران مي‌شود ضمن اينكه افزايش دلبستگي و دلگرمي آنان به كار و كاهش خستگي چشمي و خستگي عمومي بدن مي‌شود.

بنابراين يكي از اقدامات تكميلي كه به سهولت مي‌تواند مفاهيم مهم و اساسي در اختيار كارگران قرار دهد، استفاده از رنگ ها مي‌باشد. كه با اين كار نيازي به نوشتن توضيحات اضافي وجود نخواهد داشت ضمن اينكه كارگران بي سواد نيز مي‌توانند از مفهوم و پيام مورد نظر آگاهي حاصل كنند.

بيشترين حساسيت چشم انسان به رنگ هاي سبز و زرد در روز و آبي در شب است. در ايمني به اين سه رنگ، رنگ قرمز نيز اضافه مي‌شود و در صورت امكان به صورت توأماً استفاده مي‌شوند تا هم در روز و هم در شب كارايي لازم را داشته باشند.

استاندارد ISO و OHSAS روي رنگ آميزي و استفاده بجا و مناسب از رنگ در زمينه هاي مختلف تأكيد دارند.

طبق استاندارد ANSI هر رنگ كاربرد ويژه‌اي دارد و بايد در موقعيت مناسب خود به كار گرفته شود.

مقررات رنگ ANSI براي ايمني صنايع:

1- رنگ قرمز ( Don ,t Do مخصوص امتناع)

- براي وسايل اطفاء حريق،‌ جعبه هاي فايرباكس، جعبه هاي اعلام حريق، پتوهاي آتش خاموش كن، سطلهاي شن.

- ظروف مايعات قابل اشتعال

- نور قرمز جهت مسدود شدن موانع موقتي

- علامت توقف مثل كليدها و سوئيچهاي توقف اضطراري در ماشين آلات و موانع توقف

- از رنگ قرمز و سفيد در مداخل متقاطع راه آهن استفاده شود.

2- رنگ نارنجي ( مخصوص اخطار Warning )

براي نشان دادن خطر بكار مي‌رود. براي هوشياري قسمتهاي خطرناك ماشين آلات كه ممكن است قطع كننده ، له كننده و شوك دهنده و... باشند استفاده مي‌شود.

جعبه هاي كنترل روي ديوارها و ساير كانونهاي خطر با اين رنگ مشخص مي‌شوند.

3- رنگ زرد (مخصوص اخطار Warning)

رنگ زرد يك رنگ هشدار دهنده است با قابليت زيادي براي احتياط و خطرات فيزيكي مانند لغزيدن، افتادن، سرخوردن و گير كردن ما بين دو چيز استفاده مي‌شود. نوارهاي سياه بعضي اوقات به رنگ زرد اضافه مي‌شود تا هشدارهاي ويژه‌اي را اعلام كند. رنگ زرد همچنين براي خطوط ترافيك استفاده مي‌شوند.

براي نشان دادن معابر شلوغ و راهروهاي پر از ازدحام و نشان دادن شيء متحرك بالاي سر و... نيز از رنگ زرد استفاده مي‌شود.

4- رنگ سبز (مخصوص شرايط اضطرار و ايمني Safety)

براي نشان دادن وضعيت ايمني، وسايل كمكهاي اوليه، دوش و چشم شويهاي ايمني، برانكاردها، ماسكهاي ضد گاز، راههاي خروج اضطراري، اجازه عبور وسايل نقليه، راههاي نجات و تأسيسات حفاظتي به كار مي‌رود.

5- رنگ آبي (مخصوص دستور Must Do)

براي احتياط يا وسايل تحت تعمير استفاده مي‌شود ضمن اينكه براي نشان دادن ايمني با اعمال يك طرفه، جلوگيري از شروع به كار و... نيز از اين رنگ بهره گرفته مي‌شود.

6- رنگ ارغواني

به خطرات تشعشع اختصاص دارد. همچنين رنگ ارغواني به همراه رنگ زرد روشن براي برچسب علايم و ماركها استفاده مي‌شود و از رنگ ارغوان با پره هاي شكسته در يك زمينه براي نشان دادن اتاقهاي راديواكتيو استفاده مي‌شود.

در تعيين حدود كف كارگاه ها به وسيله خط كشي از رنگ هاي زير استفاده مي‌شود:

7- رنگ سياه و سفيد:

براي خطوط ترافيك و نشان گذاري خانه داري استفاده مي‌شود. به عبارت ديگر براي نشان دادن نظم و نظافت كارگاهي، علامت گذاري عبور و مرور، سطلهاي آشغال،‌ معابر عمومي معمولي، خطوط جهت مشخص كردن راهها و ... از اين دو رنگ و يا تركيبي از آنها استفاده مي‌شود.

8- رنگ زرد و سياه:‌

براي نشان هرگونه انسداد و يا وجود موانع بر سر راه مثل ستونها و ساير اشياء ثابت معمولاً از خطوط مورب زرد و سياه كه كاملاً از يكديگر متمايز باشند استفاده مي‌شوند. ضمن اينكه براي نشان دادن محدوديتهاي موجود مثل قرارگيري پالتها و محصور كردن حوزه هايي كه از آنها نبايد چيزي بيرون گذاشته شود نيز از اين رنگ استفاده مي‌شود.

9- خطوط سبز در كنار خطوط سياه و سفيد:

براي نشان دادن مسيرهايي كه به درب يا پله هاي اضطراري منتهي مي‌شوند استفاده مي‌شوند.

10- خطوط مورب زرد:

براي نشان دادن سقوط اشياء و گيرافتادن در بين ماشين آلات مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

11- رنگ سبز و سفيد:

براي نشان دادن محل عبور و رسيدن به درب اضطراري مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

مقررات رنگ براي تشخيص لوله ها:

1- قرمز اختصاص به لوله هاي اسپرينكلر و بالابرنده ها دارد.

2- نارنجي يا زرد اختصاص به لوله هاي حمل مواد خطرناك (به عنوان مثال مواد قابل انفجار) مواد سمي و خورنده (مانند اسيدها، بازها، گاز كلر، آمونياك، دي اكسيد گوگرد و سولفيد هيدروژن) فشار و دماي بالا (به عنوان مثال بخار)، فشار بالا (به عنوان مثال آب و هوا) دارد.

3- رنگهاي سفيد و سياه، خاكستري يا رنگهاي آلومينيومي براي مواد امن استفاده مي‌شود.

4- آبي درخشان براي لوله هايي كه حاوي موادي كه براي تقليل خطرات مواد خطرناك استفاده مي‌شود بكار مي‌رود. از اين رنگ براي همه مواد محافظ ديگر در برابر حفاظت از آتش نيز استفاده مي‌شود. در جدول بعد استاندارد BS1710:1971 وBS:4800 جهت شناسايي لوله هاي حاوي مواد مختلف آورده شده است.

مقررات رنگ براي سيستمهاي هيدروليك:

1- سياه براي فشار زياد مي‌باشد.

2- قرمز براي تأمين فشار مي‌باشد (فشار مايع را نشان مي‌دهد)

3- قرمز متناوب براي فشار شارژي مي‌باشد (مجاري ورود پمپ بزرگتر از فشار اتمسفر است، همچنين براي كاهش فشار استفاده مي‌شود (فشار معين كمتر از فشار موجود مي‌باشد)

4- زرد براي سنجش جريان است. (ميزان كنترل جريان سيال).

5- آبي براي تخليه (خروج) به كار مي‌رود. (نمايش دادن برگشت انتقال سيال به مخزن)

6- سبز براي لوله هاي غير فعال هيچگونه رنگي استفاده نمي‌شود.

مقررات رنگ سيستمهاي پنوماتيكي:

1-سياه براي فشار زياد است.

2- قرمز براي تأمين فشار است (نمايش دادن فشار هوا)

3- قرمز متناوب براي شارژ استفاده مي‌شود.

4- زرد براي تشخيص جريان است.

5- آبي براي تخليه (خروج)

6- سبز براي مكيدن

7- براي لوله هاي غير فعال از هيچ رنگي استفاده نمي‌شود.

- مقررات رنگ در كپسولها (استاندارد BS ): جدول رنگ آميزي كپسولها طبق استاندارد BS سه صفحه بعد آورده شده است.

مقررات رنگ در محصولات خطرناك:

رنگهاي تركيبي در كانينرهاي حمل مواد خطرناك بر طبق كميسيون تجارت بين دول استفاده ميشود.

1- حروف قرمز روي سفيد براي سموم- مواد منفجره،‌ گازهاي سمي و گاز اشك آور به كار مي‌رود.

2- حروف سياه روي سبز براي گازهاي تحت فشار به كار مي‌رود.

3- حروف سياه روي قرمز براي مايعات قابل اشتعال يا مواد آتش زا استفاده مي‌شود.

4- حروف سياه روي زرد براي جامدات قابل اشتعال و مواد اكسيدكننده هستند.

5- حروف سياه روي سفيد براي مخازن اسيد مي‌باشد.

مقررات رنگ در كپسول ها (استاندارد BS)

جدول پيشنهادي رنگ آميزي كپسول هاي مختلف بر طبق استاندارد BS در دو صفحه بعد آمده است.

مقررات رنگ براي كابلها:

1- سياه براي يك سيم برق استفاده مي‌شود.

2- سفيد براي دو سيم برق استفاده مي‌شود.

3- قرمز براي سه سيم برق استفاده مي‌شود.

4- سبز براي چهار سيم برق استفاده مي‌شود.

5- نارنجي براي پنج سيم برق استفاده مي‌شود.

6- آبي براي شش سيم برق استفاده مي‌شود.

7- سفيد با پيچ سياه براي هفت سيم برق استفاده مي‌شود.

8- قرمز با پيچ سياه براي هشت سيم برق استفاده مي‌شود.

9- سبز با پيچ سياه براي 9 سيم برق استفاده مي‌شود.

10- نارنجي با پيچ سياه براي10 سيم برق استفاده مي‌شود.

جدول رنگ آميزي كپسولها بر اساس استاندارد (BS)

نوع كپسول	رنگ بدنه	رنگ درپوش
استيلن	قهوه اي	قهوه اي
هوا	طوسي	طوسي
CO2	سياه	سياه
آرگون	آبي نفتي	آبي نفتي
دي اكسيد كربن	سياه	سياه
كلرين	زرد	زرد
مونواكسيد كربن	سرخ	زرد
اتيل كلرايد	طوسي	سرخ
فرون	زرد	سياه
كلرين يا لوله هاي عمقي	طوسي- بنفش	بنف

جدول رنگ آميزي لوله ها (استاندارد BS)

رنگ آميزي نوع ماده	Cm 45 اول وآخر لوله و محل ورود و خروج لوله ها به ديوار و اتصالات مختلف
	رنگ پايه cm 15	Cm 15 رنگ اختصاصي هويت بخشي			رنگ پايه cm 15
	رنگ پايه cm 15	Cm 5	Cm 5	Cm 5	رنگ پايه cm 15
آب آشاميدني	سبز زيتوني	آبي	آبي	آبي	سبز زيتوني
آب خنك كننده	سبز زيتوني	سفيد	سفيد	سفيد	سبز زيتوني
آب برگشتي بعد از خنك كردن	سبز زيتوني	سفيد	آبي	سفيد	سبز زيتوني
هواي فشرده	-	آبي آسماني	آبي آسماني	آبي آسماني	-
بخار	-	خاكستري نقره‌اي	خاكستري نقره‌اي	خاكستري نقره اي	-
پسابها	-	سياه	سياه	سياه	-
كانالهاي الكتريكي	-	نارنجي	نارنجي	نارنجي	-
گاز طبيعي (شهري)	زرد چركي	زرد	زرد	زرد	زرد چركي
ديگ هاي بخار	سبز زيتوني	قرمز سير	سفيد	قرمز سير	سبز زيتوني
آتش نشاني	سبز زيتوني	قرمز ايمني	قرمز ايمني	قرمز ايمني	سبز زيتوني